Галоўным персанажам-калядоўшчыкам быў вельмі старажытны вобраз — Дзед. Ён сімвалізуе памерлых продкаў, «дзядоў». Аблічча старца ў фальклоры мае і Бог, якія вандруе па зямлі, узнагароджвае і карае людзей. Найчасцей менавіта Дзед водзіць казу. 

Да маскі Дзеда абавязкова прымацоўвалі доўгую бараду, якая сімвалізавала багацце і ўрадлівасць. Сувязь барады і ўраджаю падказвае нават назва апошняга жнівеньскага снапа — «Дзедава барада», або «Богава барада». Разам з Дзедам часта ходзіць яго парны персанаж — Баба.

У старадаўніх абрадаў нашых продкаў Дзед часта выступаў як эратычны персанаж.

Так, вясною, у пачатку Масленіцы на поўначы Беларусі існаваў абрад «Пахаванне Дзеда», калі сяляне сімвалічна адпявалі і закопвалі ляльку ў выглядзе старога барадатага мужыка, з морквай, прычэпленай да пояса. Магчыма, захаваўся водгаласак старажытнага язычніцкага персанажа — бога ўраджаю ці першапродка.